De bouw is begonnen aan de Laan van Duurzaamheid en Rondweg Noord in Amersfoort. In opdracht van projectontwikkelaar Schipper Bosch realiseert bouwbedrijf Karbouw 150 eengezinswoningen en appartementen. Het grootschalige woonproject is duurzaam en groen. Bouw & Uitvoering spreekt met architect Jan Nauta, alsook met Bob Elzen, directeur van Treetek, het bedrijf dat de houtbouw levert.
De bouwvlakte ligt aan de rand van Amersfoort, ingeklemd tussen jaren ’90 wijken, een bedrijventerrein en een belangrijke verkeersader. De stedenbouwkundige opzet vormde het uitgangspunt bij de start van het ontwerp. Ooit was het de bedoeling op deze vlakte een bedrijventerrein te realiseren met een Shell-station. In verband met ingediende bezwaren werd de Raad van State erbij betrokken. Maar uiteindelijk zijn ontwikkelaar Schipper Bosch en de gemeente Amersfoort eruit gekomen; geen tankstation, maar wel een plek voor het realiseren van 162 woningen (eengezinswoningen, appartementen). Oftewel, het creëren van een bijzondere buurt bedoeld voor een mix van doelgroepen. Waarbij, hoe kan het ook anders, veel aandacht is voor groen en duurzaamheid.
Integrale visie
De architect van dit bijzonder woonproject is Jan Nauta, oprichter en directeur van Studio Nauta. Het bureau heeft steeds meer de focus op biobased bouwen. “Een paar jaar geleden hebben we een huis gebouwd in Cross Laminated Timber (CLT). Dat smaakte naar meer”, vertelt Nauta. “Het is belangrijk om als architect precies met de ingrediënten om te gaan. We zijn in de positie om de bouwketen in positieve zin bij te sturen. Steeds vaker zijn we dan ook bij duurzame projecten betrokken.”
Zo ook bij de bouw van Hof van Duurzaamheid, dat een groene en duurzame wijk wordt met aardgasloze woningen. Op de vraag hoe Nauta tot het huidige ontwerp is gekomen, antwoordt hij: “Van minuut een werken we nauw samen met de landschapsarchitect. We ambiëren niet alleen groene gebouwen neer te zetten, maar ook een groene wijk. Zo zijn we tot een integrale visie gekomen. Hoe gaan we om met energie en circulariteit? Alsook hebben we ons de vraag gesteld wat de identiteit van de wijk is. Uiteindelijk zijn we tot een ontwerp gekomen, waarbij het landschap de hoofdrol speelt. De architectuur van de woningen doet als het ware een stapje terug. Oftewel, deze is vrij abstract. Teruggetrokken bouwblokken. Geen ornamenten.”
Binnen het project is goed gekeken naar het materialenpaspoort. “We bouwen zoveel mogelijk circulair; zijn materialen opnieuw te gebruiken? De bevestigingsmethode van de materialen is bovendien losmaakbaar”, aldus de architect.
Schone bouw
Het materialenpaspoort is dus belangrijk om zo duurzaam mogelijk te kunnen bouwen. Beton- en kalkzandsteen is vervangen door hout voor het bouwen van de woningen. Met uitzondering van de begane grondvloer. Nauta: “Fantastisch bouwmateriaal. Normaliter stoten we tonnen CO2 uit met de gebruikte materialen. Nu slaan we het op. We gaan van heel negatief naar positief. Hout heeft ook een positieve uitstraling op de bewoners. Het is esthetisch mooi en bovendien licht en ook goed te prefabriceren.”
Als er iemand is die alles weet over houtbouw, is het Bob Elzen. Hij is directeur van Treetek, het bedrijf dat de houtbouw casco, geprefabriceerde gevelelementen (inclusief kozijnen en beglazing) en geprefabriceerde badkamers levert voor het project. Het jonge bedrijf richt zich, zo mag duidelijk zijn, op een schone bouw. Hout is hierbij het instrument om tot deze bouw te kunnen komen. Elzen legt uit: “We maken gebruik van materialen die een zo laag mogelijke impact hebben op de omgeving. Schone bouw betekent ook zo min mogelijk afval produceren en dit ook tijdens de productie en realisatie voortzetten. Complete bouwdelen worden op de bouw geleverd. We hoeven het dan alleen maar in elkaar te schroeven. We zijn dus sneller met bouwen. Daarnaast valt het duurzaam inrichten van de bouwplaats ook onder schone bouw. Zodanig, dat we tijdens de bouw geen last hebben van bijvoorbeeld vocht, regen, wind en modder. Ook kijken we naar de geluidsoverlast. We werken alleen met elektrische hijsmaterieel. Bij de planning van de bouw stellen we het welzijn van de bouwvakkers en omwonenden voorop.”
Voordelen houtbouw
Bouwen met hout betekent, Bob Elzen noemde het al, dat een project eerder opgeleverd kan worden. Daar zitten voordelen aan. Jan Nauta vult aan: “Stel dat we de bouwtijd van een jaar terug kunnen brengen naar drie maanden? Dan is dat voor de bouw in een stad bijvoorbeeld interessant. Daarom dat we tijdens de realisatie van Hof van Duurzaamheid de bouwtijd meten; hoe snel kunnen we nu eigenlijk zijn?”
Houtbouw zorgt ook voor reductie in afval en verkeersbewegingen. Een criterium dat voor gemeenten steeds belangrijker is. Kijkende naar bijvoorbeeld de impact op de directe omgeving. Bovendien kunnen gemeenten een dergelijke schone bouw meenemen in onderhandelen over de grondprijs, aldus Nauta.
Uitdagingen houtbouw
Bouwen met hout kent dan wel vele voordelen, maar het brengt ook uitdagingen met zich mee. “Het betekent een andere manier van omgaan met de bouwplaats”, vervolgt Jan Nauta. “Met beton zet je een casco neer, dat best wel vies mag worden, want het wordt nog geschilderd. Met houtbouw zien we de draagstructuur: ‘what you see is what you get’. Het is een eerlijke manier van bouwen. Maar het betekent wel, dat er vanaf het begin van de bouw netjes met dit materiaal omgegaan moet worden.”
Vertrouwen en enthousiasme
De integratiemethode tussen traditionele en nieuwe bouwmethode is best ‘spannend”. De bouw is van origine vrij conservatief. Maar het vertrouwen en enthousiasme binnen het team is er, zegt Jan Nauta.
Bob Elzen sluit zich hierbij aan. “Ik heb er een goed gevoel over. Als het project klaar is, hebben we een voor Nederland unieke, schone en groene woonwijk neergezet.”
Lees het volledige artikel hier: https://issuu.com/aprmediagroep/docs/bouw_en_uitvoering_4-2021/10
